Lekcja „żywej historii” w Zespole Szkół w Żegocinie

25 kwietnia odbyła się w naszej szkole uroczysta akademia z okazji 227 rocznicy uchwalenia konstytucji 3 Maja oraz 74 rocznicy bitwy o Monte Cassino.  Patriotyczny nastrój podkreślały biało-czerwone kotyliony wykonane przez klasę 3a Gimnazjum,  które otrzymali wszyscy uczestnicy uroczystości.

Apel prowadziły przewodniczące SU LO i ZSZ oraz Gimnazjum.  We wstępie powiedziały: Obecna uroczystość odbywa się w szczególnym czasie: w stulecie niepodległej Polski. Dlatego dzisiaj przywołamy pamięć polskich patriotów z różnych epok, aby nam, współczesnej młodzieży przypomnieć, że patriotyzm ma różnych bohaterów, różne  oblicza, ale wszystkich łączy jedno: miłość do Ojczyzny, Polski. Dzisiaj podkreślamy swój szacunek do wszystkiego, co polskie, poprzez noszenie narodowych barw.

 Pierwsza część akademii była poświęcona rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Uczennice klasy I LO przedstawiły historyczne tło tamtych wydarzeń, ozdabiając je recytacją wierszy oraz pieśniami w wykonaniu szkolnego chóru.

 Gościem specjalnym uroczystości  była Pani Janina Wolak, córka Józefa Gajewskiego z Rozdziela, żołnierza kampanii wrześniowej, internowanego na wschodzie po wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski 17 września 1939 r. Józef Gajewski aresztowany wraz z tysiącami polskich oficerów i żołnierzy jako wróg  władzy sowieckiej, przeżył  ciężką, niewolniczą  pracę w kopalni na Ukrainie, piekło obozu pracy NKWD w tajdze Sybiru, a następnie przebył cały szlak bojowy wraz z Armią Generała Andersa przez Uzbekistan, Iran, Irak, Palestynę, Egipt, Italię i walczył w bitwie o Monte Cassino. Po zakończeniu wojny wraz z żołnierzami 2. Korpusu Polskiego dostał się do Anglii, skąd wrócił do Ojczyzny w 1947 r.

W drugiej części uroczystości P. Janina Wolak w rozmowie z P. Teresą Stachoń w bardzo ciekawy sposób opowiadała o wojennej tułaczce swojego Ojca, o trudach życia w tamtych czasach. Spotkaniu towarzyszyła wystawa niezwykłych pamiątek po Józefie Gajewskim liczących ponad siedemdziesiąt lat: orderów, odznaczeń, dokumentów i przepełnionych tęsknotą listów do żony. Zachęcamy wszystkich do zapoznania się z życiorysem Józefa Gajewskiego, oraz z prezentacją przedstawiającą jego wojenne losy. Kopie wszystkich pamiątek można obejrzeć  na gazetce, która będzie  prezentowana w szkolnym holu.

Uczniowie uczestniczyli w akademii z wielkim zainteresowaniem – takie spotkania z „żywą historią” są dla wszystkich niezapomnianym przeżyciem.

Uroczystość przygotowały P. Zofia Rogala i P. Teresa Stachoń, chór prowadziła P. Anna Maurer – Pasionek, zaś kotyliony pomogła zaprojektować i wykonać P. Katarzyna Kogutowicz.

 JÓZEF GAJEWSKI

Urodził się 14 grudnia 1913 r. w Rozdzielu, jako syn Szczepana Gajewskiego i Marii z domu Guzik. Gdy miał 12 lat zmarła mu mama, a cztery lata później  - ojciec. 7 listopada 1931 r. ożenił się w Kamionce Małej z 16-letnią Rozalią Orzeł. Owocem tego małżeństwa było dwoje dzieci: Leopold i Janina.

Przed wojną Józef Gajewski odbył służbę wojskową w Bochni jako ułan, w Szwadronie Zapasowym 3. Pułku Ułanów Śląskich. We wrześniu 1939 r. został powołany do armii. Wyruszył na wojnę, zostawiając w domu żonę z 1,5 roczną córeczką i 3,5 letnim synkiem. W Bochni nie zastał już swojej jednostki, która wyruszyła na front, ale nie  wrócił do domu,  tylko podążył za nią i do niej dołączył. Wraz z oddziałem toczącym walki udał się ku wschodniej granicy. 18 września 1939r. został aresztowany przez wojska sowieckie we Włodzimierzu Wołyńskim i skierowany do obozu pracy w kopalni rudy żelaza w Krzywym Rogu na Ukrainie. Po wybuchu buntu robotników w czerwcu 1940 r. zesłano go do obozu pracy NKWD w Republice Komi, do systemu łagrów tzw. Północnego Obozu Kolejowego "Siewżełdorłag" w dorzeczu Peczory w Tajdze Sybiru, gdzie w nieludzkich warunkach pracował  ponad rok. Udało mu się przeżyć m. in. dlatego, że potrafił poradzić sobie z niesfornym koniem i dowoził drzewo do piekarni, co pozwalało mu czasami zdobyć dodatkowy kawałek chleba. Latem 1941 r. wycieńczonego P. Józefa (ważył niespełna 40 kg) przeniesiono do poamnestyjnego obozu w Juży, w obwodzie iwanowskim. W tym czasie rozpoczęły prace komisje rekrutacyjne do armii polskiej.

9 września 1941 r. Józef Gajewski  został wcielony do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, w Buzułuku. Został żołnierzem 6. Lwowskiej Dywizji Piechoty, stacjonującej w Uzbekistanie, w okolicach  Samarkandy. 27 sierpnia 1942 r. przekroczył granicę rosyjsko-perską i przebył z Armią Generała Andersa cały szlak przez Irak, Palestynę, Egipt aż do Italii już jako żołnierz 5. Kresowej Dywizji Piechoty, 6. Kresowej Kompanii Saperów. Od 14 lutego 1944 r. walczył na froncie włoskim. Brał czynny udział w bitwie o Monte Cassino. Podczas walk został ranny.

Po zakończeniu wojny wraz z żołnierzami II Korpusu dostał się do Anglii, od wiosny 1946 r. przebywał w obozie Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wrócił do Polski w lutym 1947 r. Należy nadmienić, że  żona P. Józefa przez 6 lat nie miała żadnych wiadomości o mężu. Pierwszy list otrzymała 15 lipca 1946 r. Był to najszczęśliwszy dzień dla P. Rozalii i jej dzieci – dowiedzieli się, że mąż i tato żyje.

Po wojnie mieszkał w Rozdzielu. Miał surowo zakazane opowiadanie o pobycie w łagrach sowieckich. Był kilkakrotnie przesłuchiwany przez Urząd Bezpieczeństwa  w Bochni, na szczęście uniknął prześladowania.  Otoczony powszechnym szacunkiem przeżył w zgodzie z sąsiadami kolejne lata. Gospodarował do samej śmierci, która zastała go w polu, w dniu 23 października 1989 roku.

               Józef Gajewski jako żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami,  Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 25356, Brytyjską Gwiazdą za wojnę 1939-45  i Gwiazdą Italii. Był uprawniony do noszenia Medalu za Wojnę,  Odznaki Saperów oraz Odznaki za Rany. W 1986 r. gdy powoli nadchodził schyłek władzy komunistycznej,  Józef Gajewski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski Polonia Restituta.