Drugi dzień pobytu uczniów z Węgier

Wtorek 02.10.2018

Drugi dzień pobytu w Żegocinie grupa młodzieży z Budapesti Egyetemi Katolikus Gimnazium es Kollegium rozpoczęła od gry terenowej „Szlakami Cmentarzy I Wojny Światowej. Uczniowie z Węgier zostali podzieleni na 4 grupy do każdej grupy dołączyło po dwóch uczniów z Żegociny. Każdą grupą opiekowało dwóch nauczycieli.

Każdy z zespołów losował, na który cmentarz pojedzie. Pomimo zimna i deszczu wszyscy zaangażowali się w poszukiwanie odpowiedzi na pytania testowe ułożone przez Panie Annę Kądziela i Karolinę Oliwa-Jurczyk.

Poniżej zadania, z którymi zmagali się węgierscy i polscy uczniowie i nauczyciele.

Grupa I

Cmentarz 357 Kamionka Mała – Jastrząbka

1.Kto był architektem cmentarza na nr 357? 1 pkt

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. Ile znajduje się tutaj mogił? 1 pkt

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. W armiach, których państw walczyli żołnierze pochowani na cmentarzu? 3 pkt

a) ………………………………………………………..

b)………………………………………………………..

c)………………………………………………………

4. Znajdźcie żołnierza pochowanego tu 11.12.1914 roku oraz podajcie jego imię i nazwisko 1 pkt

……………………………………………………………………………………..

5. Czym różnią się nagrobki żołnierzy pruskich od rosyjskich 1 pkt

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

6. Czym pokryta jest kaplica znajdująca się na cmentarzu. 1 pkt

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Z jakiego materiału wykonane są krzyże? 1 pkt

………………………………………………………………………………………………………………………………

8. Ilu żołnierzy rosyjskich spoczywa tu na cmentarzu? 1 pkt

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Cmentarz nr 301 i 302 w Żegocinie

I. Cmentarz 301

1. Ile mogił znajduje się na cmentarzu 301 1 pkt

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. Wymieńcie dwóch żołnierzy o polskich nazwiskach 2 pkt

a) …………………………………………………………………………………

b)…………………………………………………………………………………..

3. Znajdźcie jedną nietypową tabliczkę umieszczoną na żeliwnym krzyżu i podajcie nazwisko rosyjskiego żołnierza. 1 pkt

………………………………………………………………………………

II. Cmentarz 302

1. Ile mogił zbiorowych znajduje się na cmentarzu. 1 pkt

…………………………………………………………………………….

2. Przez kogo został zaprojektowany cmentarz? 1 pkt

……………………………………………………………………….

3. Znajdźcie żołnierza pochowanego tu 14.12.1914 podajcie jego imię i nazwisko 1 pkt.

…………………………………………………………………………………….

4. Odnajdźcie grób poległego w kampanii wrześniowej 1939 roku Polaka i podajcie jego imię i nazwisko 1 pkt

………………………………………………………………………………….

5. Jakiej narodowości był żołnierz, którego fotografia znajduje się na jednym z grobów? 1 pkt
………………………………………………………………………….

6. Na cmentarzu pochowanych jest ponad 100 żołnierzy rosyjskich, ale tylko jeden jest znany z nazwiska. 1 pkt

…………………………………………………………………………………

Cmentarz nr 303 – Rakowiec Rajbrot

1. Ile znajduje się tutaj mogił zbiorowych 1 pkt

………………………………………………………………………………………….

2. Ile znajduje się tutaj mogił pojedynczych? 1 pkt

………………………………………………………………………………….

3. W armiach, których państw walczyli żołnierze pochowani na cmentarzu? 3 pkt

a) …………………………………………………………..

b)…………………………………………………………..

c)……………………………………………………………….

4. Znajdźcie żołnierza pochowanego tu 15.12.1914 roku i podajcie jego imię i nazwisko 1 pkt

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Czym się różnią nagrobki rosyjskie od austriackich? 1 pkt

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Z jakiego materiału wykonane są krzyże? 1 pkt

………………………………………………………………………………………………….

7. Ilu rosyjskich żołnierzy pochowanych jest na cmentarzu? 1 pkt

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

8. Podajcie imię i nazwisko Polaka spoczywającego na tym cmentarzu? 1 pkt

…………………………………………………………………………………………………

Cmentarz nr 304 Łąkta Górna

1. Jakiej narodowości pochowani są żołnierze pod środkowym krzyżem? 1 pkt

……………………………………………………………………………………………………………..

2. Ile znajduje się tutaj mogił? 1 pkt

………………………………………………………………………………………………

3. W armiach, których państw walczyli żołnierze pochowani na cmentarzu? 3 pkt

a) ………………………………………………………

b)………………………………………………………

c)………………………………………………………

4. Znajdźcie żołnierza pochowanego tu 07.12.1914 roku oraz podajcie jego imię i nazwisko 1 pkt

………………………………………………………………………………………..

5. Czym różnią się nagrobki żołnierzy pruskich od rosyjskich 1 pkt

………………………………………………………………………………………

6. Z jakiego materiału wykonane są krzyże? 1 pkt

……………………………………………………………………………………………….

7. Ilu żołnierzy rosyjskich spoczywa tu na cmentarzu? 1 pkt

……………………………………………………………………………………………………..

8. Podajcie jedno polsko brzmiące nazwisko: 1 pkt

………………………………………………………………………………………………

Po powrocie do szkoły nasi goście zjedli obiad I o godzinie 13 rozpoczęło się spotkanie w auli.

Chór Szkoły Podstawowej pod kierownictwem Pani Anny Maurer -Pasionek zaśpiewał kilka piosenek patriotycznych: „ Piechota”, „ Biały Krzyż”, „Rozkwitały pąki białych róż”, „ Pierwsza kadrowa”, „ Marsz Pierwszej Brygady”, „ Rota”, Wojenko, wojenko”, „ Matko o twarzy jak polska ziemia czarnej”.

Następnie uczennice z klasy III Gimnazjum zatańczyły, przygotowany przez uczennicę Helenę Kosecką, taniec nowoczesny.

Kolejnym punktem programu był wykład „ Polskie Drogi do Wolności” wygłoszony przez P. Annę Kądziela.

W styczniu 1795 roku Rosja, Prusy i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski. W układzie rozbiorowym stwierdzono: Królestwo Polskie zniesione będzie na zawsze i należy zlikwidować wszystko, co przypominałoby jego istnienie. Oznaczało to kres Rzeczypospolitej, która na 123 lata została wymazana z mapy Europy. Państwo polskie przestało istnieć, jednak naród z bogatą tradycją, religią i własnym językiem pozostał w pełni świadomy swojej odrębności. Ojczyzna żyła w pamięci i sercach Polaków, którzy za swoją polskość byli prześladowani, więzieni i zabijani.

Polacy wykorzystywali każdą sytuację, aby wskrzesić wolną Ojczyznę. Już w 1797 roku Jan Henryk Dąbrowski u boku francuskiego generała a późniejszego cesarza Francuzów - Napoleona Bonaparte stworzył Legiony Polskie, mając nadzieję, że Francja pomoże odzyskać Polakom niepodległość. To właśnie dla tych żołnierzy walczących u boku Francji Józef Wybicki napisał słowa Mazurka Dąbrowskiego – nie mając na pewno świadomości, iż pisze słowa późniejszego hymnu odrodzonej Polski.

W 1830 roku Polacy wzniecili powstanie, które do historii przeszło pod nazwą powstania listopadowego. Zakończyło się ono klęską i wielkimi represjami ze strony carskiej Rosji. Jego uczestników karano więzieniem, konfiskatą majątków, zsyłkami na Syberię. Bardzo dużo wybitnych Polaków, jak Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin udało się na emigrację, gdzie tworzyli ku pokrzepieniu serc polskich.

W 1848 roku prze Europę przeszła fala buntów nazywana Wiosną Ludów. Rewolucje, które wybuchały w poszczególnych krajach europejskich miały różne przyczyny, ale Polacy i Węgrzy walczyli o to samo – o wolność. O ile bunt Polaków zarówno w zaborze pruskim jak i austriackim zakończył się klęską, to Węgrom na krótką chwilę pod wodzą Lajosa Kossutha udało się wywalczyć wówczas niepodległość. Jednym z dowódców armii węgierskiej był Polak Józef Bem. Niepodległość została jednak szybko zdławiona przez połączone siły austriacko-rosyjskie.

W 1863 roku Polacy podjęli kolejną próbę odzyskania wolności – wzniecili kolejne powstanie – powstanie styczniowe. Węgrzy doskonale pamiętali o licznym udziale polskich ochotników w czasie Wiosny Ludów na Węgrzech. Skoro Polacy wsparli ich w 1848 roku nie mogło Węgrów zabraknąć w czasie powstania styczniowego.

Tym razem, podobnie jak i w czasie wcześniejszych zrywów niepodległościowych, nasi zaborcy również bezwzględnie trzymali się tego co poprzysięgli sobie w 1795 roku – Królestwo Polskie zniesione będzie na zawsze. Ponadto w zaborze rosyjskim i pruskim prowadzono silną akcję wynaradawiania Polaków. Zabraniano posługiwać się językiem polskim, zabraniano uczyć polskiej historii, prześladowano kościół katolicki, który był ostoją polskości. Lepiej przedstawiała się sytuacja Polaków w zaborze austriackim – tam Polacy swobodnie mogli mówić po polsku, a nawet mieli swoje instytucje władzy. W wyniku wieloletnich dążeń Węgrów Cesarstwo Austrii przekształciło się w 1867 roku w dualistyczną monarchię Austrii i Węgier. Cesarz austriacki był jednocześnie królem Węgier. Węgrzy uzyskali swobodę decydowania w sprawach wewnętrznych, ale nie zmieniało to faktu, iż w dalszym ciągu byli podporządkowani Wiedniowi.

Naród polski po nieudanych zrywach niepodległościowych zdał sobie sprawę, że bez pomyślnej sytuacji międzynarodowej i bez pomocy innych państw szczególnie Francji i Anglii nie zdoła sam wybić się na niepodległość. Taka sytuacja nadarzyła się w 1914 roku, kiedy to w pewien ciepły czerwcowy dzień, wystarczyło kilka strzałów na ulicy Sarajewa i śmierć dwojga ludzi by świat ogarnęło piekło I wojny światowej. W przeprowadzonym wtedy zamachu zginął austriacki następca tronu Franciszek Ferdynand Habsburg wraz z małżonką. Dokładnie miesiąc później rozpoczęła się I wojna światowa. Dla Polaków konflikt ten miał stać się drogą do niepodległości. Po raz pierwszy bowiem od czasów ostatniego rozbioru nasi zaborcy byli skłóceni, nasi zaborcy znajdowali się w przeciwnych obozach – Austro-Węgry i Niemcy przeciwko Rosji. Stało się oczywiste to, iż obydwa obozy będą zabiegać o względy Polaków, żeby pozyskać rekruta do wojska. Część Polaków z Romanem Dmowskim stanęła u boku Rosji, część z Józefem Piłsudskim u boku Austro-Węgier. Były to trudne chwile dla nich, kiedy na polu bitwy stawali naprzeciwko siebie, a przecież tak naprawdę walczyli o ten sam cel, którym była wolna, niepodległa Polska. Zacięte walki toczyły się na naszych terenach, stąd właśnie tyle tutaj cmentarzy z I wojny światowej, które dziś mieliście okazję odwiedzić.

Przełomowym momentem w sprawie polskiej okazała się końcówka roku 1916, kiedy to cesarze Niemiec i Austro-Węgier wydali manifest, w którym zapowiedzieli odrodzenie państwa polskiego. Był pierwszym wydanym przez zaborców dokumentem, w którym wspomniano o powstaniu odrodzonej Polski. Zakończyła się już wówczas ostatecznie solidarność państw zaborczych. Cofnięto decyzje dotyczące podziału ziem dawnej Rzeczpospolitej, wywołał on także zainteresowanie sprawą Polaków na arenie międzynarodowej. Bezpośrednim czynnikiem, który zadecydował o utworzeniu państwa polskiego było orędzie prezydenta USA Thomas Woodrowa Wilsona wygłoszone w Kongresie 8 stycznia 1918 roku. Orędzie to było programem światowego pokoju, a jego trzynasty punkt brzmiał: Musi zostać stworzone niepodległe państwo polskie, obejmujące terytoria zamieszkałe przez ludność niezaprzeczalnie polską i któremu musi zostać zapewniony wolny dostęp do morza: niepodległość polityczna, gospodarcza oraz integralność terytoriów zamieszkałych przez tę ludność będą zagwarantowane przez konwencję międzynarodową. Duże zasługi w zainteresowaniu samego prezydenta USA sprawą polską miał wielki polski kompozytor, a zarazem patriota i polityk Ignacy Jan Paderewski.

Wielka Wojna zakończyła się w 1918 roku. Spełniły się przewidywania Józefa Piłsudskiego, który twierdził, iż docelowo wszyscy nasi zaborcy będą przegrani. Tak też się stało – Rosja po przejęciu władzy przez komunistów wycofała się z wojny, Austriacy i Niemcy zostali pokonani. Nastąpił rozpad monarchii austro-węgierskiej, a państwo węgierskie ogłosiło niepodległość. 11 listopada 1918 roku w wagonie kolejowym w lesie w miejscowości Compiegne podpisany został układ rozejmowy kończący I wojnę światową. Dokładnie w tym samym dniu w Warszawie Józef Piłsudski przejął władzę nad wojskiem polskim. Dzień ten uznaje się za symboliczną datę odzyskania przez Polskę niepodległości, chociaż jej granice kształtowały się jeszcze do roku 1922.

Sto lat temu Polska i Węgry wróciły na mapę Europy jako niepodległe państwa. Obydwa narody przeżyły długie lata obcego panowania. Jednak podobne było polskie i węgierskie umiłowanie wolności, podobne były wspomnienia o potędze – niegdyś obydwa państwa, silne i suwerenne prowadziły podmiotową politykę w Europie. To wszystko spowodowało, iż narody te nie zatraciły swojej tożsamości i mimo zawirowań, przeciwności potrafiły wybić się na niepodległość.

Słowa Józefa Piłsudskiego do żołnierzy 1933:

Kochani przyjaciele!
Kiedy teraz na brzegu pięknego podwileńskiego jeziora siedzę i słucham cichego szmeru łagodnie pluszczącej fali – wspominam dzieje burzliwej, pełnej przygód przeszłości. Powtarzam wtedy cudne słowa poety:
Bo kiedy grzebię w ojczyzny popiołach,
A potem ręce znów na harfie kładę;
Wstają mi z grobu mary, takie ładne!

Takie przejrzyste! świeże! żywe! młode!
Że po nich płakać nie umiałbym szczerze.

A najczęściej po głowie snują mi się te chwile grozy i uporu duszy, których my tak dużo, tak wiele, mamy za sobą.
Chwile, gdy serca aż łamały się z bólu i zmęczenia, gdy czoła zroszone były nie tylko potem, ale często i krwią – a ja nawoływać musiałem do trwania i wytrzymałości. Niechybnie, należały do okresu „Ojczyzny w popiołach”, a więc są „ładne” ta nasza praca i nasza wytrwałość. A zawsze myślę, że tak żyć, jak żyłem – warto było – warto było ten ból i zmęczenie przezwyciężać – jak przezwyciężałem.

Po wysłuchanym wykładzie zespoły rozwiązywały test związany z odzyskaniem niepodległości przez Polskę. A następnie gimnazjalistki wraz z P. Anną Maurer-Pasionek zaśpiewały wiązankę melodii ludowych, a Justyna Bilska piosenkę Anny Jantar „Radość najpiękniejszych lat.”

Potem nadszedł czas na naukę polskich piosenek „ Sokoły”, „Janicek” i „Serce w plecaku” nie sprawiły większych trudności węgierskim gościom o czym możecie się przekonać oglądając nagrane filmiki.

Nasi goście uczyli się także tańczyć krakowiaka. Dzięki Pani Annie Maurer- Pasionek i uczennicom z klasy VIII SP opanowali podstawowe figury naszego tańca narodowego.

W trakcie naszego spotkania wystąpili także uczniowie ze Szkoły Muzycznej w Żegocinie prezentując się w zarówno w utworach muzyki klasycznej jak i muzyki popularnej.

Wszyscy uczestnicy gry terenowej otrzymali nagrody. I w ten sposób zakończyliśmy dzień poświęcony obchodom 100. Rocznicy obchodów odzyskania niepodległości przez Polskę. Środa będzie dla naszych gości długim i męczącym dniem. Jedziemy do Wrocławia. O 5 rano wyjeżdżamy z placu przy szkole. W planach zwiedzanie panoramy Racławickiej. A potem pięciogodzinny spacer po Wrocławiu z przewodnikiem węgierskojęzycznym. Relacja z pobytu we Wrocławiu jutro.